سازمانهای دولتی و شرکتهای بزرگ، نیازمندیهای خودررا در زمینه تامین کالا یا خدمات از طریق عقد قرارداد با افراد وشرکتهای دیگرتامین میکنند .
از آنجا که منابع مالی سازمانها و شرکتهای دولتی از محل بودجه عمومی دولت تامین میگردد رعایت مصلحت عموم ایجاب میکند آنها در انتخواب افراد و شرکتهای تامین کننده کالا ویا خدمات ، تابع قوانین و مقررات دولت باشند ،لذا این سازمانها نمی توانند با هر شخصی که تمایل دارند، اقدام به عقد قرارداد نمایند.
طبق قوانین ، سازمانها و شرکتهای دولتی موظفند برای عقد قرارداد با تامین کنندگان کالا ویا خدمات ،از طریق برگزاری مناقصه ، متقاضیان واجد شرایط را شناسایی و پس بررسی صلاحیت آنها با پیشنهاد کننده کمترین قیمت، قرارداد منعقد می کنند .
همچین قانون قواعد و معیارهایی برای سنجش صلاحیت شرکت کنندگان در این مناقصات در نظر گرفته تا به وسیله آن بتوان اطمینان حاصل کرد آنها از توانایی مالی ،علمی وسوابق مورد نیاز وکافی برای انجام کار برخوردار باشند .
مهمترین معیارسنجش صلاحیت شرکتها برای حضور در مناقصات رتبه آنهاست . که براساس زمینه فعالیت شرکتها با عناوین : رتبه مشاور، رتبه پیمانکار و رتبه انفورماتیک نامیده میشود.
پیش تر درمقاله ای با عنوان رتبه مشاور درخصوص مدارک مورد نیاز و شرایط کلی متقاضیان اخذ رتبه مشاور ، به تفصیل پرداخته شده که مطالعه آن خالی از لطف نیست .
تعریف شرکت مشاور
شرکت های مشاور علاوه بر امور مشاوره در تعریف پروژه اعم از استانداردها و ابعاد و تبعات و سوابق مشابه اجرایی وظیفه نظارت بر فعالیت پیمانکاران را بر عهده دارند و پل ارتباطاتی پیمانکاران و کارفرمایان در بحث های فنی و تخصصی هستند.
خدمات مشاوران به سه دسته کلی تقسیم می شوند:
خدمات مشاوره ای اقتصادی شامل:
مطالعات امکان سنجی طرح شامل شناسایی، توجیه فنی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی و به طور کلی فعالیت هایی که منجر به پذیرش و یا رد طرح (به معنای توجیه سرمایه گذاری یا عدم سرمایه گذاری در طرح) می شود.
- مطالعات بنیادی، کاربردی و توسعه ای
- مطالعات موضوعی، بخشی، جامع و میان بخشی
- خدمات مطالعات آماری
- خدمات مهندسی ارزش
- پایش و ارزشیابی طرح ها
خدمات مشاوره فنی – مهندسی شامل:
- تهیه و تنظیم استانداردها، ضوابط و معیارهای فنی و اجرایی
- طراحی مفهومی، پایه، تفصیلی و اجرایی
- کنترل مهندسی
- نظارت بر اجرای طرح؛ نصب و راه اندازی
- خدمات جنبی مهندسی
خدمات مشاوره ای مدیریتی شامل :
- برنامه ریزی و کنترل پروژه
- مدیریت طرح
- طراحی و پیاده سازی نظام های کیفیت
- خدمات مدیریت
- خدمات برنامه ریزی آموزشی و توسعه منابع انسانی
انواع مشاوران:
مشاوران ازحیث شخصیت حقیقی وحقوقی به انواع زیر تقسیم میشوند:
الف) نوع اول شخص حقیقی:
کارشناسان داراي تحصیلات دانشگاهی که طبق این آیین نامه تشخیص صلاحیت واجد صلاحیت شناخته شوند.
ب) نوع دوم اشخاص حقوقی (غیر دولتی ) :
شرکتهای مشاور که بیش از پنجاه در صد مالکیت آنها متعلق به اشخاص حقیقی یا حقوقی غیر دولتی و یا ترکیبی از آنها باشد.
پ) نوع سوم اشخاص حقوقی دولتی موضوع ماده ( 4) قانون محاسبات عمومی کشور:
شرکتهایی که براساس قوانین و مقررات براي انجام فعالیتهاي نظام فنی و اجرایی تشکیل یافته و انجام خدمات مورد درخواست در موضوع فعالیت آنها دراساسنامه قید شده باشد.
ت) نوع چهارم اشخاص حقوقی بخش عمومی:
شرکتهایی که براساس قوانین و مقررات براي انجا م فعالیت ها ي نظام فنی و اجرایی تشکیل یافته و در اداره کل ثبت شرکت ها و مالکیتهاي صنعتی به ثبت رسیده و انجام خدمات مورد درخواست در موضوع فعالیت آنها دراساسنامه قید شده باشد و مالکیت این واحدها متعلق به بخش عمومی موضوع ماده( 5) قانون محاسبات عمومی کشور باشد.
ث) نوع پنجم :
سایر واحدهاي خدمات مشاوره ایرانی و خارجی و مراکز علمی پژوهشی که حائز شرایط نوع اول، دوم، سوم و چهارم نباشند وگروههاي همکاري مدنی که براي یک کار خاص تشکیل شده باشد، نوع پنجم محسوب میشوند.
رشته های مرتبط با رتبه مشاوران
رتبه بندی شرکت های مشاور با توجه به رشته ی کاری هر شرکت صادر می شود. به طور کلی تعیین رتبه بندی شرکت های مشاور در رشته های مشروحه ذیل انجام می شود.
شهر سازی و معماری
1- شهرسازی
۲- ساختمانهای آموزشی، ورزشی، بهداشتی ودرمانی
۳- ساختمانهای مسکونی، تجاری، اداری، صنعتی ونظامی
۴- معماری داخلی
۵- ساماندهی و توانمند سازی بافت های فرسوده
۶- طراحی شهری
راه و ترابری
1-راه سازی
۲- راه آهن
۳- فرودگاه
۴- بندر سازی و سازه های دریایی
۵- ترافیک و حمل و نقل
آب
1-سد سازی
۲- شبکه های آبیاری و زهکشی
۳- تاسیسات آب و فاضلاب
۴- حفاظت و مهندسی رودخانه
کشاورزی
1-کشاورزی، منابع طبیعی و دامپروری
۲- شیلات و آبزیان
۳- فضای سبز
۴- گلخانه و مجتمع های گلخانه ای
نیرو
1-تولید نیرو
۲- توزیع نیرو
۳- انتقال نیرو
۴- دیسپاچینگ و مخابرات نیرو
۵- انرژی هسته ای
۶- انرژی تجدید پذیر
۷- بهینه سازی انرژی
ارتباطات و فناوری اطلاعاتICT
1-مکانیزاسیون امورپستی و شبکه های جامع پستی
۲- طرح های جامع ارتباطات وفناوری اطلاعات
۳- سوئیچینگ مخابراتی (تلفن، تلکس، دیتا، موبایل)
۴- انتقال (مایکروویو، ماهواره، فیبر نوری ،کابل و دیتا)
نفت و گاز
1-اکتشاف و استخراج نفت و گاز.
2- واحدهای پالایشگاه نفت و گاز و صنایع پتروشیمی
۳- خطوط انتقال نفت و گاز
۴- تاسیسات بالا دستی
۵- شبکه توزیع و ایستگاه های کاهش فشار گاز
صنعت
1-صنایع فلزات اساسی (نورد، ذوب وریخته گری) وماشین سازی
۲- صنایع سلولزی، شیمیایی، تبدیلی وتکمیلی کشاورزی ،نساجی و پلیمری
۳- صنایع کانی های غیر فلزی
۴- صنایع برق و الکترونیک
۵- صنایع حمل و نقل (خودرو)
معدن
۱-پی جویی و اکتشاف معدن
۲- آماده سازی و بهره برداری معدن
۳- کانه آرایی و فرآوری مواد.
آمار
1-اقتصادی ، اجتماعی و خانوار
۲- صنعت، معدن و زیربنایی
۳- کشاورزی
۴- خدمات
میراث فرهنگی
1-پژوهشهای فرهنگی
۲- حفاظت، مرمت، احیاء و بهره برداری آثار و بناهای تاریخی –فرهنگی و محوطه های باستانی – تاریخی.
۳- حفاظت و احیاء بافتهای تاریخی و فرهنگی
خدمات مدیریت :
۱-مدیریت عمومی
۲- مدیریت مالی
۳- مدیریت بازاریابی
۴- مدیریت منابع انسانی
۵- مدیریت تولید
برنامه ریزی و اقتصاد :
۱-خدمات اقتصاد
۲- خدمات برنامه ریزی آموزشی و توسعه منابع انسانی
تخصص های مشترک
1-سازه
۲- تاسیسات برق و مکانیک.
۳- ژئوتکنیک
۴- ژئوفیزیک
۵- محیط زیست
۶- نقشه برداری زمینی، فتوگرامتری وهیدروگرافی و میکروژئودزی
۷- سیستم های اطلاعات جغرافیایی یا GIS
۸- مطالعات جغرافیایی و برنامه ریزی فضایی
۹- بازرسی فنی
۱۰- خدمات کامپیوتری
۱۱- ایمنی وکاهش خطرات و پدافند غیرعامل
۱۲- زمین شناسی
۱۳- هوا شناسی
۱۴- اتوماسیون صنعتی
۱۵- مقاوم سازی