سازمان GS1 به عنوان ارائه دهنده سیستم یکپارچه استانداردهای جهانی، در راستای مدیریت زنجیره تأمین کالا، امکان استفاده از اطلاعات مورد نیاز موجودیت های ثابت و در گردش چرخه از قبیل اقلام تجاری، واحدهای لجستیکی، دارایی ها و مکان های فیزیکی را با استفاده از یک شناسه یکتا و منحصربفرد ، فراهم آورده است. این امر باعث پذیرش و مقبولیت این سازمان در بیش از 150 کشور در سطح جهان شده ؛ به گونه ای که بسیاری از سیستم های زنجیره تأمین جهانی از این استانداردها استفاده می نمایند.
شناسه صادر شده برای کالاها در سیستم GS1 کد یکتا با تعداد ارقام به طورمعمول بین 8 تا 14 رقم به نام شناسه جهانی کالای تجاری [Global Trade Item Number] است که آن را به اختصار GTIN مینامند .
کاربرد کد GTIN
کد GTIN برای کلیه کالاها قابل صدور و در بازرگانی داخلی و خارجی قابل استفاده میباشد استفاده از این کد امکانات و مزایای فراوانی برای تولیدکنندگان و تأمین کنندگان و حتی خریداران به همراه دارد.
مرکز GS1 در تمامی کشورها به محصولات تجاری مثل محصولات خوراکی، شوینده ها، محصولات بهداشتی و آرایشی، دارو، لوازم پزشکی، محصولات خانگی، تجهیزات الکترونیکی و… یک کد منحصر به فرد اختصاص می دهد. این کد لازمه ورود اجناس مختلف به بازار می باشد و در هر تجارتی لازم است تا کالایی که مبادله می شود این کد را داشته باشد.
با درج کد GTIN بر روی محصولات مختلف، امکان شناسایی کالا ها توسط دستگاه های بارکدخوان فراهم میگردد، و با اسکن کردن این کد تمامی مشخصات کالا قابل مشاهده خواهد بود ، این امر نه تنها موجب تسریع روند خرید و فروش خواهد شد بلکه تایید اصالت و اعتبار کالا را نیز به سهولت امکان پذیرخواهد کرد.
عملکرد کد GTIN
کدهای GTIN ، منحصراً در مورد خود محصول اطلاعاتی ارائه نمی دهند؛ بلکه این کدها امکان دسترسی به پایگاه های داده را ممکن می سازند. این پایگاه های داده حاوی اطلاعاتی از قبیل موجودی کالا، امکان سفارش اتوماتیک از طریق سایت، آنالیز میزان فروش و… را فراهم می کند.
ساختار کد GTIN
ساختار GTIN خانواده ای از ساختارهای دادهای GS1 (EAN.UCC) را توصیف می کند که ۱۴ رقم را به کار می گیرد.کد GTIN شناسه کالا برای اطمینان از تقلبی نبودن آن است و در حال حاضر به طور گسترده ای به شکل بارکد مورد استفاده قرار می گیرد. البته می تواند به صورت های مختلف دیگری نیز از قبیل شناسایی فرکانس رادیویی ( RFID ) به کار رود و به شکل انواع مختلف دیتا کریرها رمز شود. GTIN تنها یک عبارت است و هیچ تاثیری بر استانداردهای موجود ندارد و هیج الزامات اضافه ای برای سخت افزارهای اسکن به همراه ندارد.
سازمان GS1 كالاهای تجاری را به وسیله 4 نوع ساختار شماره گزاری میکند . اين چهار ساختار عبارتند از
GTIN-12 یک عدد ۱۲ رقمی که در ابتدا در آمریکای شمالی مورد استفاده قرار گرفت.
GTIN-8 یک عدد ۸ رقمی که به طور غالب خارج از آمریکای شمالی مورد استفاده قرار می گیرد.
GTIN-13 یک عدد ۱۳ رقمی که به طور غالب خارج از آمریکای شمالی مورد استفاده قرار می گیرد.
GTIN-14 یک عدد ۱۴ رقمی که برای شناسایی اقلام تجاری در انواع سطوح بسته بندی مورد استفاده قرار می گیرد.
در انتخاب ساختار مناسب کالا ، نوع كالا و قلمرو كاربرد آن تاثیر گزار خواهد بود.اصلی ترین كاربرد کد GTHN شناسایی کالا هایی است كه باید در پايانه های فروشگاهي (POS) اسكن شوند. هر يك از اين اقلام بايد با يك شماره GTIN-13 يا GTIN-12 شناسه دار شوند. اگر كالای تجاری خيلي كوچك باشد و فضای كافی برای چاپ GTIN-13 و يا GTIN-12 وجود نداشته باشد، از GTIN-8 استفاده مي شود.
نوع ديگر ساختار، GTIN-14 است كه اين شماره علاوه بر 13 رقم، يك رقم به عنوان عدد شاخص دارد، كه مي تواند مقدار 1 تا 9 باشد و به ابتدای GTIN افزوده شود. اين كد فقط برای گروه های همگن از كالاهای تجاری استاندارد قابل به کارگیری است، كه در آن تمام واحدها از گروه يكسان و از يك نوع كالا هستند و برای شناسايی اقلام تجاری در بسته بندی مورداستفاده قرار مي گيرد.
کلید های شناسایی
- پیش شماره کشور
سه رقم اول کد پيش شماره کشور را تشكيل مي دهد، كه از طريق دفتر جهاني GS1 به هر عضو سازمان تخصيص داده مي شود. پيش شماره کشور مشخص کننده سازمان ملی يا محلی است كه کد GTIN را برای کالا صادر کرده .
- کد عضویت شرکت
اين شماره مشخص کننده کد عضویت شرکت متقاضی است . این شماره چه به طورکلی يا چه به طور جزئی ، قابل فروش، اجاره و يا واگذار به هیچ شرکت دیگری نیست اين محدوديت شامل همه كليدهای شناسايی GTIN میباشد كه توسط يك سازمان عضو GS1 منحصراً به يك شركت استفاده كننده داده شده است.
- شماره مرجع كالا (Item Reference)
شماره مرجع كالا یا سریال کالا معمولاً از یک تا شش رقم تشکیل شده است.و نشان دهنده مشخصات کالاست اين تعداد کم اهمیت است به اين معنا كه ارقام فرد در تعداد به هيچ طبقه بندی يا انتقال اطلاعات خاص مربوط نيست. ساده ترین راه برای مرجع كالا تخصيص متوالی يا پياپی است به صورت 000, 001, 002, 003 و غیره
- رقم كنترل (Check Digit)
رقم كنترل آخرين رقم (سمت راست)GTIN است. اين عدد از طريق همه ارقام ديگر محاسبه می شود، به منظور اطمينان حاصل از اينكه باركد به صورت صحيح اسكن شده باشد يا كه آن عدد به درستی تشکیل شده است.
از آنجائیکه در اکثر کشورها همانند ایران کدهای مورد استفاده ۱۳رقمی و در موارد معدودی حتی ۸ رقمی می باشد.
در اینگونه موارد با گذاشتن ۱ یا ۶ عدد صفر قبل از طول آن می بایست به ۱۴ رقم تبدیل گردد. در این کد ۱۴ رقمی، رقم اول نشانگر سطح بسته بندی می باشد.
