انسان نیازمند امروزی، نیازهایش را نه با توسل به زور، بلكـه بـا تكیه بر اندیشه برآورده میسازد. از سوی دیگر آموخته است، اندیشـه اش را رایگـان در خدمت دیگران به كار نبندد.

نیازهای روزافزون جامعه بشری سبب شده است تا پژوهشگران و مخترعان سراسـر دنیـا در یك زمان در جهت یافتن راه حل برای مشكلی به تحقیق بپردازند. حقوق مالكیت فكـری و به طور دقیق تر حقوق مالكیت صنعتی، از كسـی كـه مشـكلی را حـل كـرده اسـت حمایـت میكند. قوانین مالکیت فکری دراکثر كشورها اولین شخصی را كه طرح و یا اختراعی را به ثبت برساند مورد حمایت قـرار مـی دهنـد .البته به غیر از قوانین حقوقی کشور آمریكـا كـه ازاولـین مختـرع حمایـت میکند.

اما مخترعین و پژوهشگران همیشه به دنبال كسب حمایتهای قانونی در سایر كشورها هستند ،چرا که همواره این امکان وجود دارد که دیگر مخترعان و یا حتی سوءاستفاده کنندگان ، طرحها و اختراعات آنها را در کشوری دیگر به ثبت برسانند .

از آنجا که نمیتوان در یك زمان اظهارنامه ثبت اختراع را در چندین كشور بـه ثبـت رسـاند،قوانین مالکیت فکری به موجب كنوانسیون پاریس كه برای حمایت از مالكیت صنعتی فراهم شده است ،حق تقدم را برای متقاضیان ثبت مالكیت صنعتی در نظر گرفته است ؛ بدین ترتیب زمانی كه اظهارنامه در یكی از كشورهای عضو این کنوانسیون به ثبت رسید ، میتوان حـق تقـدم را در كشورهای دیگر عضو ،مطالبه كرد.

حق تقدم چیست ؟

زمانیکه متقاضی ثبت مالکیت صنعتی قصد داشته باشد اختراع خود را در چند كشور به ثبت برسـاند میبایست هزینه زیادی را متحمل شود؛ زیرا مدارك را باید به زبانهای مختلف ترجمه كنـد و برای هریك از كشورها ملزم به رعایت رویه های خاصی است. بـرای كـاهش ایـن بـار، كنوانسیون پاریس حق تقدم را پیشبینی كرده است.حق تقدم، حقـی اسـت كـه بـه موجـب آن ،حقوق اولـین ثبـت كننـده اظهارنامـه اختـراع در یكـی از كشورهای عضو كنوانسـیون، معاهـده ویـا موافقتنامـه، بـرای ثبـت اختـراع در دیگـركشورهای عضو ، برای مدت محدودی حفظ میشود.

انواع حق تقدم

• حق تقدم مبتنی بر موافقتنامه های چندجانبه

برخـی از حـق تقـدمهـا بـه موجـب كنوانسـیونهای چندجانبـه نظیـر كنوانسـیون پـاریس، كنوانسیون ثبت اختراع اروپا و معاهده همكاری ثبت اختراع تعریف شده است. كنوانسیون پاریس ، حق تقدم در اظهارنامـه ثبـت اختـراع اروپـایی ویـا اظهارنامـه مبتنی بر معاهده همكاری را تحت پوشش قرار نمیدهد؛ زیـرا كنوانسـیون ثبـت اختـراع دراروپا و معاهده همكاری ثبت اختراع متضمن مقررات مستقلی در خصوص حق تقدمند..

• كنوانسیون پاریس

حق تقدم یکی از پایه های اصلی كنوانسیون پاریس شمرده مـیشـود. هـدف اصـلی حـق تقدم حمایت از منافع متقاضی، برای مدتی محدود است ؛لازم به ذكر است كه حق تقدم كنوانسـیون پاریس مبنای حق تقدم را در بسیاری از قوانین و كنوانسیونها شکل میدهد.

• كنوانسیون ثبت اختراع اروپایی (EPC)

كنوانسیون ثبت اختراع اروپایی، حـق تقـدم را مطابق كنوانسـیون پاریس تعریف میكند. این كنوانسیون حق تقدم را بـرای اولـین درخواسـت نزد مراجع قانونی دركشورهای عضو كنوانسیون پاریس ویا هریـك از اعضـای سازمان تجارت جهانی شناسایی می كند.

• معاهده همكاری ثبت اختراع (PCT)

معاهده همكاری ثبت اختراع عـلاوه بـر بـه تعویـق انـداختن هزینه های ثبت اظهارنامه به مدت 20تا 30 مـاه از زمـان شـروع حـق تقـدم، حمایـت از اختراع را در تعداد زیادی از كشورها به طور همزمان به وسـیله اظهارنامـه بـین المللـی ممكن می سازد.

معاهده همكاری ثبت اختراع امكـان ادعـای حـق تقدم را برای ثبت اظهارنامه بین المللی فراهم می آورد. اشخاصـی كه اظهارنامه اولیه را در یكی از كشورهای عضو كنوانسیون پاریس ثبت كـرده باشـند، میتوانند ادعای حق تقدم كنند.

• موافقتنامه جنبه های تجاری حقوق مالكیت فكری (تریپس)

هرچند حق تقدم درموافقتنامه تریپس مطرح شده ، لیکن این موافقتنامـه ،مقررات مستقلی درخصوص حق تقدم ندارد.در حقیقت این موافقتنامه حـق تقـدم را مطابق كنوانسـیون پاریس تعریف و طرفین را ملزم به رعایت مفاد این كنوانسـیون مینماید.

حق تقدم مبتنی بر موافقتنامه دوجانبه

اگرچه دركنوانسیون پاریس به حق تقدم ناشی از موافقتنامه دوجانبه اشاره شده است، اما این نوع حق تقدم معمولاً در كشورهایی مورد اسـتفاده قـرار میگیرد كه عضو كنوانسیون پاریس نیسـتند . موافقتنامـه دوجانبه به متقاضی، كه اظهارنامه ثبت اختراع را در كشوراول ثبت می كند، اجازه میدهد كه حق تقدم را برای ثبت اختراع در كشوردوم ادعا كند. این نوع از حق تقدم در واقـع بـا حـق تقـدم چندجانبـه ماهیت یكسان دارد است، با این تفاوت كه در حق تقـدم مبتنـی بـر موافقتنامـه دوجانبـه تعداد كشورهای متعهد محدود به دوكشور است.

حق تقدم داخلی

حق تقدم داخلی نوعی از حق تقدم است كه به متقاضی یا قائم مقام وی اجازه میدهد كه اظهارنامه ثبت اختراع را ثبـت وحق تقـدم را از كشـور اعطـا كننـده مطالبـه كنـد تـا ایـنكـه مشارالیه بتواند برای ثبت اظهارنامه بعدی در همان كشور، از حق تقـدم مـذكور اسـتفاده كنـد.

برای توضیح این مطلب به قانون ثبت اختراع ایالات متحده آمریكا اشاره مـی كنـیم. بـه موجب قانون مذكور اظهارنامه موقت یك سند قانونی است كه در اداره ثبـت اختـراع وعلامت تجاری آمریکا ثبت میشود ودرآن تـاریخ ثبـت اولیـه ذکر شده و قابل اثتناد است؛ لكـن بـرای صدور گواهی ثبت اختـراع كفایـت نمـی كنـد، مگـر ایـن كـه متقاضـی در طـی یـك سـال 3 اظهارنامه قانونی اختراع را ثبت كند اظهارنامه موقت بـرای ثبـت كننـده آن نسبت به متقاضیان دیگر حق تقدمی ایجاد میكند كه همان حق تقـدم داخلـی اسـت.

نکته قابل توجه اینکه كنوانسیون پاریس حق تقدم داخلی را تحت پوشش قرار نمیدهد.

اهمیت ثبت اختراع

مقررات درخصوص حق تقدم در كنوانسیونها و معاهدات مختلف تا حـدودی متفـاوت است، لكن مبنای اصلی حق تقدم بر گرفته كنوانسیون پاریس اسـت.

به موجب كنوانسیون پاریس، مبنای حق تقدم ، تاریخ تسلیم اظهارنامه اعلام شده است و برای اینكه حق تقدم ایجاد شود اظهارنامه می بایست به موقع ومطابق قوانین به ثبت برسد. بنابراین، حق تقدم با ثبت اولین اظهارنامـه بـه وجـود می آید.

پیش تر درمقاله ای با عنوان ثبت اختراع درخصوص ثبت اختراع و حقوق ناشی از آن ، به تفصیل پرداخته شده که مطالعه آن خالی از لطف نیست

شما میتوانید برای مشاوره وآشنایی بیشتر درخصوص ثبت اختراع و دریافت حق تقدم با مشاورین ما از طریق تماس تلفنی و واتس اپ در ارتباط باشید .