به اشخاص حقیقی و یا حقوقی که در زمینه های مرتبط با ساخت ابنیه و ساختمان های عمومی فعالیت دارند و از دانش فنی و مهندسی برخوردار هستند، پیمانکار ابنیه گفته می شود. این فعالیت ها شامل ساخت انواع ساختمان و بنا اعم از فلزی، آجری، سنگی، سیمانی، ایجاد پیاده روها، معابر عمومی می شود.
پیمانکاران جهت شرکت در مناقصات و عقد قرارداد برای اجرای پروژه های بزرگ دولتی و یا خصوصی موظف به اخذ و ارائه گواهی نامه تایید صلاحیت پیمانکار یا رتبه میباشند .این گواهی نامه توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور با توجه به دانش تخصصی فنی و مهندسی، امکانات و قراردادهای منعقد شده پیمانکاران صادر میگردد.
پیمانکاران ابنیه برحسب توان فنی، امکانات و قراردادها رتبه بندی می شوند .رتبه بندی شرکت های متقاضی اخذ رتبه پیمانکاری ابنیه در 5 پایه تعریف شده که بالا ترین پایه 1 و پایین ترین پایه 5 است . هرچه سطح کمی و کیفی خدمات ارائه شده توسط پیمانکار بهتر باشد؛ قاعدتاً رتبه بهتری نیز کسب خواهد کرد.
شرایط اختصاصی پیمانکاران برای اخذ رتبه پیمانکاری در رشته ابنیه
حداقل شرایط اختصاصی برای تشخیص صلاحیت و اخذ رتبه پیمانکاری در رشته ابنیه براساس معیارهای زیر محاسبه می گردد:
ارزشیابی
تخصص و تجربه
توان مالی
شرایط عمومی پیمانکاران برای اخذ رتبه بندی در رشته ابنیه
نداشتن ممنوعیت های مقرر در اصول ۴۹ و ۱۴۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
نداشتن ممنوعیت مقرر در قانون منع مداخله وزرا و نمایندگان مجلس و کارمندان دولت در معاملات دولتی و کشوری مصوب ۲۲ دی ۱۳۳۷
نداشتن محرومیت یا محکومیت موثر در کارهای پیمانکاری
دارا بودن صلاحیت و امتیازهای لازم براساس آیین نامه طبقه بندی و تشخیص صلاحیت پیمانکاری
نداشتن ممنوعیت از اعطای صلاحیت به شرح مندرج در بند ۲۴ و ضوابط ارزشیابی پیمانکاران
مدارک عمومی مورد نیاز برای اخذ رتبه بندی پیمانکاران
مدارک ثبتی شرکت همراه تمام روزنامه های رسمی
مدارک اعضای هیئت مدیره یا پرسنل امتیازآور شامل: کپی شناسنامه، کپی کارت شناسایی ملی، کارت پایان خدمت، مدرک تحصیلی، سوابق بیمه تامین اجتماعی مرتبط با رشته درخواستی
آخرین اظهارنامه مالیاتی (در صورت نیاز میانگین اظهارنامه های مالیاتی سه سال آخر)
مجموع مبلغ قراردادها طی ۱۵ سال اخیر به همراه مفاصاحساب هر قرارداد
مدارک تحصیلی افراد امتیاز آور رشته ابنیه
سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشورجهت ارزیابی و امتیازدهی جهت صدور رتبه پیمانکار در رشته درخواستی ، امتیازات پرسنل امتیاز آور شرکت را به طور جداگانه محاسبه میکند .محاسبه این امتیازات براساس مدرک تحصیلی و سابقه اعضای هیات مدیره صورت میگیرد.
مدارک تحصیلی اشخاص امتیاز آور و مهندسین دررشته ابنیه به سه دسته زمینه ،مرتبط و غیر مرتبط تقسیم می شود.واضح است که مدارک تحصیلی در رشته های غیر مرتبط امتیازی کسب نمیکنند.
- رشته های زمینه : مهندسی عمومی، نگهداری راه و ابنیه، مدیریت ساختمان، مهندسي عمران، سازه، راه و ساختمان، عمران آب، عمران روستایی، مهندسي زلزله، سازه های دریایی، معماری داخلی
- رشته های مرتبط: مهندسی محیط زیست، مهندسی کشاورزی، بندر، تونل، آب شناسي، آبیاری و آبادانی، زهكشي، فتوگرامتری، مهندسي فضای سبز، مهندسي هسته ای، سد سازی، سازه های آبی
- رشته های غیر مرتبط: پلیمر، نفت، مهندسی هیدرولوژی ، آبهای زیرزمینی، ارتباطات، ، متالوژی، مهندسي پزشكي، شيمي و مهندسي شيمي، مهندسی نفت (بهره برداری )، مهندسي پتروشيمي – عملیات صنایع پتروشیمی، ابزار دقیق
شرایط افراد امتیاز آور رشته ابنیه
پیش تر درمقاله ای با عنوان رتبه بندی پیمانکاران درخصوص مدارک مورد نیاز و شرایط کلی متقاضیان اخذ رتبه مشاور ، به تفصیل پرداخته شده که مطالعه آن خالی از لطف نیست اما به طور خلاصه اینطورمی توان گفت که برای اخذ رتبه ابنیه داشتن شرایط زیر توسط شرکت متقاضی الزامیست.
حداقل 3/2 اعضای هیات مدیره شرکت باید مدرک لیسانس داشته باشند. هم چنین در اعضای هیات مدیره باید یکی از دو شرایط زیر برقرار باشد:
1.یک نفر نیروی فنی و مهندسی بدون سابقه و یک نفر نیروی فنی و مهندسی با سابقه 7 سال مستند به بیمه وجود داشته باشد. در این شرط شرکت تنها می تواند در یک رشته رتبه تقاضا کند.
2.حداقل 2 نفر از اعضا باید نیروی فنی و مهندسی با حداقل سه سال سابقه مستند به بیمه باشند. در این شرط شرکت می تواند در دو رشته مختلف تقاضای رتبه کند.
تمدید رتبه پیمانکاری در رشته ابنیه
گواهی تایید صلاحیت یا رتبه یک شرکت از زمان صدور به مدت ۴ سال اعتبار دارد، در صورتی که شرکت در این مدت همچنان امتیازات خود را حفظ کرده باشد و فعالیت خود را ادامه داده باشد می تواند پیش از پایان مدت مدت مقرربرای تمدید رتبه خود اقدام نماید.
در صورتی که شرکت از نظر سطح توانایی ها، سوابق و امتیازات و تجهیزات، پیشرفت کرده باشد میتواند بعد از این چهار سال میتواند درخواست خود را برای اخذ رتبه های بالا تر ارائه دهد .
عوامل تاثیر گزار درافزایش و کسب امتیاز مورد نیاز برای ارتقا رتبه پیمانکاری می گردد عبارتند از
1. تامین نیروی انسانی و پرسنل امتیاز آور مورد نیاز
2. افزایش توان و کارکرد مالی
3. میزان مبلغ ریالی و تعداد قرارداد ها و پروژه ها
4. افزایش تجهیزات فنی و اداری
5. کارکنان و لیست بیمه
6. سال تاسیس شرکت
7. میزان دارایی های شرکت
8. اظهارنامه های مالیاتی
9. میزان فعالیت شرکت
10. امکانات پشتیبانی و تجهیزات