ثبت مالکیت معنوی یا مالکیت فکری از جمله مواردی است که در عصر امروزه مورد توجه بسیاری از صاحبان کسب و کار قرار گرفته است.

هرکسب و کاری برای پیشرفت باید علاوه برسرمایه گذاری برروی نیروی انسانی ،کیفیت کالاها و خدمات و گسترش بازار محصولات خود ، برایجاد وحفظ دارایی های خلاقانه و دانش بنیان نیز تمرکز داشته باشد.

ممکن است بارها با جملاتی همانند «حقوق معنوی و مادی اثر متعلق به پدیدآورنده است» و یا «حق تکثیر بدون اجازه ناشر خلاف است» و… برخورد کرده باشید. گاهی نیز ایده هایی در ذهن متقاضی وجود دارد که نگران دزدیده شدن و ثبت آن به اسم اشخاص ثالث می باشد.

بسیاری از کشورها توسعه سریع خودرا مدیون بهره گیری از دارایی های فکری بوده اند ، این کشورها توانسته اند باایجادنظام حقوقی متوازن راجع به دارایی های فکری،ازیک سو ازخلاقیت های اشخاص حمایت وسرمایه گذاری های خارجی را جذب کنند و ازسوی دیگر منافع جامعه خودرا در نظر داشته باشند.

حقوق مالکیت فکری

به طور کلی به آن دسته از ابتکارات و تراوشات ذهنی افراد که علاوه بر جنبه معنوی آن ، دارای ارزش اقتصادی آن نیز می باشد مالکیت معنوی گفته میشود ، مالکیت فکری برخلاف مالکیت جسمی از نظر فیزیکی وجود خارجی ندارد اما می توان برای اینکه حق و ارزشی را برای آن در نظر گرفت، آن را به شیوه فیزیکی ارائه داد. بسیاری از رشته های هنری در این حوزه قرار می گیرند .برای مثال کتابی که توسط یک نویسنده تالیف شده ، به عنوان یک اثر ادبی علاوه بر حق مالی که برای مولف به وجود می آورد جنبه معنوی نیز دارد که ممکن است برای او بسیار با ارزش تر از جنبه مادی اثر باشد.

در قوانین اساسی کشورها و هم در قوانین بین الملل پیش بینی ها واقداماتی جهت حمایت ازمالکیت معنوی یا فکری صورت گرفته است .

حقوق مالکیت فکری اعم از حقوق مادی و معنوی می باشد.

حقوق مادی

زمانی که مالکیت معنوی یا مالکیت فکری یک اثر متعلق به یک شخص باشد، در برابر تمامی فعالیت هایی که در خصوص اثر صورت می گیرد دارای حق و حقوق خواهد بود.

منظور از این فعالیت ها و اقداماتی من جمله فروش، چاپ، تکثیر، عقد قرارداد و مواردی از این قبیل می باشد که به شخص مالک یا مالکین آن منحصر می باشد و به آن حقوق مادی اثر گفته می شود.

این حقوق کاملا در اختیار صاحب اثر است و کسی نمی تواند از ان استفاده کند مگر اینکه حق را به واسطه انتقال، به فرد دیگری واگذار کند.

لازم به ذکر است این حقوق مادی دارای مدت زمان خاصی هستند و بعد از گذشتن آن دوره هیچ مالکیت یا حق دیگری برای آن وجود ندارد. پس باید توجه داشته باشید که در موعد مقرر و پس از انقضاء مهلت، برای حفظ حقوق و مزایا باید اقدام به پرداخت هزینه و تمدید طرح صنعتی یا اختراع خود نمایید.

حقوق معنوی

حقوق معنوی زمانی کاربرد دارد که شما یک مالکیت فکری برای آثار هنری خود از جمله شعر، ترانه، مقاله و … داشته باشید.

در صورتی که شخصی بدون اجازه از شما از این آثار استفاده کند شما با توجه به حق مالکیتی که دارید می توانید از طریق مراجع قانونی حقوق خود را پیگیری کنید.

اقسام مالکیت معنوی

براساس قوانین ، مالکیت فکری به دو قسمت مالکیت صنعتی و مالکیت ادبی هنری تقسیم می شود و بر همین مبنا مصادیق هر قسمت شناسایی شده و مورد حمایت قرار می گیرد. این دو بخش دارای دو تفاوت بسیار مهم هستند. در حالت صنعتی فرد قطعا باید تشریفات و مراحل قانونی آن را طی کند اما بخش ادبی –هنری نیازی به ثبت ندارد و به محض خلق شدن، قانون از آن ها حمایت می کند.

مالکیت صنعتی

مالکیت صنعتی شاخه ای از حقوق تجارت به حساب می آید که شامل حقوق غیرمادی نشات گرفته از علائم مشخص کننده مثل : اسم تجاری ، علائم صنعتی یا تجاری یا خدماتی ، علامت یا سمبل و مشخصات منشاء کالای مورد نظر را مورد مطالعه و بررسی قرار می دهد و به حقوقی که از خلاقیت و نوآوری حاصل می شوند از قبیل : برگه های اختراع ، گواهی اشیای مصرفی و در نهایت به اشکالات و ترسیمات و مسائل مربوط به رقابت ناسالم و نامشروع و سوء استفاده کردن از حقوق مالکیت صنعتی می پردازد.

مصادیق مالکیت صنعتی که مورد حمایت قانون مالکیت معنوی میباشند عبارتند از

1. ثبت اختراع

2. علامت تجاری

3. طرح های صنعتی

4. اسرار تجاری

مالکیت ادبی و هنری

مالکیت ادبی و هنری مجموعه حقوقی است که قانون برای پدید آورنده ، نسبت به اثر او می شناسد و بهره برداری انحصاری از اثر را برای مدت محدودی برای پدید آورنده و پس از مرگ او برای وراثش ایجاد می نماید. برای به دست آوردن این حقوق، اثر باید نخستین بار در ایران چاپ یا پخش یا نشر یا اجرا شده و قبلاَ در هیچ کشوری چاپ یا نشر یا پخش و اجرا نشده باشد.

مصادیق مالکیت ادبی و هنری که مورد حمایت قانون مالکیت معنوی میباشند عبارتند از

1. آثار فنی

کلیه آثار ابتکاری مربوط به هنرهای دستی و صنعتی و مرتبط با فرهنگ عامه مثل قالی و…

2. آثار سمعی و بصری

کلیه آثار سمعی-بصری مانند موسیقی، فیلم، نمایش و…

3. آثار نوشتاری

کلیه آثار مکتوب مانند کتاب، رساله، جزوه، نمایشنامه، شعر، ترانه، تصنیف و…

4. آثار تجسمی

کلیه آثار تجسمی مانند نقاشی، تصویر و طرح و نقشه، مجسمه و…

5. کلیه آثاری که از ترکیب دسته بندی های گفته شده خلق می شوند.

شرایط مالکیت ادبی هنری

اصولا آثاری دارای شرایط مورد حمایت حقوق مالکیت معنوی هستند که دارای اصالت و ابتکار باشند.

همچنین وجود مشروعیت موضوع نیز از الزامات قانونی حمایت مالکیت معنوی است. در مجموع یعنی اثری مشمول حمایت قانون مالکیت معنوی قرار می گیرد که دارای اصالت کامل، ابتکار و مشروعیت قانونی باشد.

البته برخی موارد شرایط دیگری از جمله ثبت رسمی و دریافت گواهی نامه های مورد نیاز از مراجع مرتبط نیز به شرایط مذکور اضافه می شوند.

شما میتوانید برای آشنایی بیشتر با مفاهیم مالکیت معنوی ومشاوره درخصوص ثبت طرح های صنعتی ، برند و اختراع با مشاورین گروه آسیا از طریق تماس تلفنی و واتس اپ در ارتباط باشید .