درمیان روشهای مختلفی که برای توسعه کسب و کار های مختلف شناخته شده ، فرانچایز یک راه محبوب برای کارآفرینان جهت راه اندازی یک کسب وکار است، به خصوص زمانی که وارد یک صنعت بسیار رقابتی می شوند. یک مزیت بزرگ برای خرید حق امتیاز این است که به نام تجاری یک شرکت معتبر دسترسی دارید. شما نیازی به صرف منابع برای ارائه نام و محصول خود به مشتریان ندارید. در واقع ایده فرنچایز جزء ایده های پولساز است.

پیدایش واژه فرانچایز

مفهوم فرانچایز از اواسط قرن نوزدهم پدیدار شد. زمانی که یک مرد آمریکایی به نام «ایزاک سینگر» ، پس از جنگ داخلی آمریکا موفق به تولید انبوه چرخ خیاطی خود شد و یک کسب وکار موفق را بنیان نهاد. او متوجه شد که نمی تواند به تنهایی دستگاه های مشتریان را در مقیاس گسترده تعمیر کند. بنابراین به تعمیرکاران سراسر کشور مراجعه کرد و به آن ها اجازه داد چرخ خیاطی های تولیدی او را با دستورالعمل هایی که او به آنها می دهد، تعمیر کنند. این تعمیرکاران بعدها به فروشنده های سینگر تبدیل شدند. با تنظیم قرارداد آنها، فرانچایز مدرن امروزی متولد شد.

تعریف فرانچایز

فرنچایز یک سرمایه گذاری مشترک بین یک امتیاز دهنده (صاحب کسب وکار اصلی ) و یک امتیازگیرنده است. هنگامی که یک کسب وکار می خواهد سهم بازار یا محدوده جغرافیایی خود را با هزینه کم افزایش دهد، ممکن است حق استفاده از محصول و نام تجاری خود را طی قراردادی به دیگران واگزار کند.امتیاز گیرنده به واسطه این قرارداد اجازه خواهد داشت از نام تجاری، دانش، برند و سایر امکانات فرانچایزر برای راه اندازی کسب و کار خود استفاده نماید. در واقع این مجوز به فرانچایز گیرنده اجازه دسترسی به دانش تجاری، فرایندها و علائم تجاری اختصاصی فرنچایز دهنده را می دهد، بنابراین به دارنده امتیاز اجازه می دهد محصول یا خدماتی را تحت نام تجاری فرنچایز دهنده بفروشد.

انواع فرانچایز

صنعتی

امتیازگیرنده کالای خاصی را طبق دستورالعمل امتیازدهنده تولید می کند و آن را تحت نام حقوقی مالک به فروش می رساند.

توزیعی

امتیازگیرنده کالاهای خاصی را در فروشگاه هایی با نام تجاری امتیازدهنده به فروش می رساند.

خدماتی

امتیازگیرنده خدماتی را تحت نام تجاری امتیازدهنده و مالکیت فکری آن انجام می دهد.

قرارداد فرانچایز

قراردادهای فرانچایز پیچیده هستند. شرایط این قراردادها درموارد مختلف، متفاوت است.این قرارداد در واقع شبیه به اجاره یک تجارت می باشد. البته این به معنای مالکیت تجاری توسط صاحب امتیاز نیست. بسته به قرارداد، قراردادهای فرانچایز معمولاً بین ۵ تا ۳۰ سال طول می کشد و در صورت نقض یا فسخ پیش از موعد از سوی دارنده امتیاز، با مجازات های جدی مواجه می شود.

مزایای فرانچایز

امنیت بیشتر و ریسک کمتر

برای کسب و کارهای تحت پوشش، فرنچایز نوعی کاهش ریسک و امنیت را به همراه دارد. شما آزادی را که به عنوان صاحب یک کسب و کار مستقل دارید، کنار می گذارید تا تبدیل به یک جزء از یک گروه شوید که به همراه یکدیگر یک کسب و کار را پیش می برید، و دیگر نیازی نیست که خودتان نگران روش های مؤثر برای کسب و کار خود باشید چرا که یک سیستم از قبل مطالعه شده و آزمایش شده از سوی هماهنگ کننده در اختیار شما قرار خواهد گرفت.

پیاده سازی

کسب وکارهای نو پا برای رسیدن به موفقیت نیازمند فراوانی دارند از جمله : ایجاد یک روش واحد برای انجام کسب و کار، خلق یک نام تجاری که در نظر مشتری ارزشمند باشد و نیاز به یک پشتیبانی اولیه و پشتیبانی مستمر. کسب و کارهای تحت پوشش فرنچایزدیگر نیازی به صرف وقت و هزینه برای این موارد ندارند ومیتوانند از امکانات فرانچایزر در این موارد استفاده کنند.

ودرحقیقت آنها فقط باید اسب زین شده را سوار شوند .

خرید گروهی وکاهش هزینه های عملیاتی

زمانی که تعداد زیادی کسب و کار کوچک تحت یک فرنچایز عمل می کنند از مزایای کار جمعی بهره مند می شوند. قدرت بالاتر در هنگام خرید و چانه زنی از موضع بالا (به علت حجم بالای خرید) می تواند به آنها کمک کند.

بازار یابی

وقتی کسب و کار شما از حالت مستقل خارج شد و به صورت جزئی از مجموعه بزرگتری درآمد هزینه های بازاریابی میان کسب و کارهای تحت پوشش تقسیم خواهد شد و همین تعدد شعبه ها خود نوعی بازاریابی بوده و در نتیجه کسب و کار شما در ذهن مشتری جای خود را باز خواهد کرد.

معایب فرانچایز

قراردادهای فرانچایز معایب و محدودیتهایی را نیز برای طرفین به همراه دارد

معایب فرانچایز برای امتیازگیرنده

امتیازگیرنده روی کسب وکار خود کنترلی ندارد. او همیشه باید به سیاست ها و قوانین صاحب امتیاز پایبند باشد. برخی از اختیارات از وی گرفته می شود به عنوان مثال، اگر شما حق امتیاز مک دونالد را گرفته اید، در مورد اینکه چه محصولاتی بفروشید، چگونگی چیدمان فروشگاه خود یا حتی نحوه طراحی لباس کارکنانتان نمی توانید تصمیم بگیرید.

معایب دیگر این است که امتیازگیرنده باید مبلغی را به مالک امتیاز برند پرداخت کند. در برخی موارد، حتی ممکن است مجبور شود سود خود را با امتیازدهنده تقسیم کند. گاهی حق فرانچایز باید در قالب درصدی از فروش یا درآمد به امتیازدهنده پرداخت شود. این درصد بسته به صنعت می تواند بین 4.6 تا 12.5 درصد متغیر باشد.

معایب فرانچایز برای امتیازدهنده

اگر امتیازگیرنده استانداردهای کیفیت را رعایت نکند، صاحب امتیاز ضرر می بییند.

امتیازگیرنده ممکن است اسرار برند را به رقبا فاش کند.

ارائه خدمات، کمک و آموزش به امتیازگیرنده هزینه های زیادی دارد.

تفاوت فرانچایز با نمایندگی

فرانچایز، انتقال امتیاز بدون انتقال مالکیت است. در حالی که نمایندگی های تجاری نوعی وکالت است. نوع نظارت در نمایندگی از نوع منفعلانه است. در حالی که در فرانچایز از نوع نظارت فعال است. همچنین کنترل بر عملیات اجرایی در فرانچایز گسترده تر است و واگذار کننده حق فرانچایز علاوه بر نظارت بر عملیات تولید در مواردی مانند استخدام پرسنل، مکان شعبه، ساعت کار و… نیز تصمیم گیری می کند.

جمع بندی

گرفتن حق فرانچایز مزایای بی شماری دارد. می توانید از نام برند استفاده کنید و مشتریان بسیاری جذب کنید. سودآورترین فرنچایزها به ندرت شکست می خورند و ریسک افتتاح تجارت جدید را ندارند. اما پیش از خرید حق فرانچایز باید ارزیابی کنید که کدام فرانچایز برای بودجه و مهارت شما مناسب است.